22 maja 2024 r.
Bieżące zaspokajanie potrzeb dziecka przez rodzica samotnie wychowującego dziecko potrafi spędzić sen z powiek. W obliczu znacznych wydatków niekiedy korzystamy ze wsparcia rodziny czy instytucji finansowych. Wielokrotnie dojrzewa wówczas decyzja o podjęciu kroków formalnych celem uregulowania obowiązku alimentacyjnego względem dziecka. Spodziewać jednak należy się, że sąd ureguluje sytuację na przyszłość. Alimenty mają bowiem zaspokajać aktualne potrzeby osoby, względem której zostają zasądzone. Co jednak z poniesionymi wcześniej wydatkami, jeśli zbyt długo zwlekaliśmy ze skierowaniem sprawy do sądu?
W tej sytuacji warto wiedzieć, iż istnieje prawna możliwość ubiegania się o alimenty za czas przed wystąpieniem z powództwem. Nie jest to jednak rozwiązanie powszechne. Możliwość żądania alimentów wstecz – a więc za czas poprzedzający wytoczenie powództwa – jest dopuszczalna w wyjątkowych sytuacjach. Jakie wymogi należy zatem spełniać by uzyskać alimenty wstecz?
W jakich sytuacjach można uzyskać alimenty wsteczne?
Rozwiązanie to jest możliwe w dwóch sytuacjach:
- istnieją niezaspokojone potrzeby osoby uprawnionej, np. niespłacone długi, zległy czynsz, czesne za żłobek/ przedszkole,
- na pokrycie nieuregulowanych zobowiązań zaciągniętych w celu zaspokojenia bieżących potrzeb, np. kredyty i pożyczki na bieżące utrzymanie.
Co istotne, obowiązek alimentacyjny nie dotyczy potrzeb zaspokojonych. Możliwość zasądzenia świadczeń alimentacyjnych za okres poprzedzający wytoczenie powództwa jest ograniczona, gdyż alimenty ze swej natury przeznaczone są na zaspokojenie potrzeb bieżących, a dochodzenie ich za okres miniony dopuszczalne jest jedynie w przypadkach wyjątkowych. Wskazuje się, że uzyskanie alimentów za okres sprzed wniesienia pozwu uzależnione jest od wykazania przez wierzyciela, że jego usprawiedliwione potrzeby związane z utrzymaniem lub utrzymaniem i wychowaniem nie zostały za ten okres zaspokojone albo zostały zaspokojone dzięki np. zaciągniętym pożyczkom (por. uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 28 lipca 1949 r., C 389/49, OSN 1951, nr 3, poz. 60; wyrok SN z dnia 8 czerwca 1976 r., III CRN 88/76, OSNCP 1977, nr 2, poz. 33).
Osoba uprawniona winna więc wykazać, że chcąc zaspokoić potrzeby dziecka, była zmuszona zaciągnąć zobowiązania wobec osób trzecich lub w dalszym ciągu pozostają niezaspokojone potrzeby uprawnionego do alimentów. Może to dotyczyć sytuacji, w której rodzic jako jedyny łożył na utrzymanie dziecka i z tego powodu zostały zaciągnięte zobowiązania u osób trzecich (np. zaciągnięta została pożyczka na leczenie dziecka). Nie wystarczy zatem sam fakt, że dotychczas koszty utrzymania dziecka pokrywane były tylko przez jednego z rodziców, a sądy w praktyce rzadko uwzględniają powództwo o alimenty wstecz.
Alimenty wstecz na dziecko – za jaki okres można je uzyskać?
Dla uwzględnienia roszczeń o alimenty wstecz istotny jest również czas. Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem trzech lat. W związku z tym jest to maksymalny okres, za jaki osoba uprawniona może żądać zasądzenia alimentów, to okres maksymalnie 3 lat przed wniesieniem pozwu.
Warto również zaznaczyć, że alimenty wsteczne nie są wypłacane w wymiarze miesięcznym, tylko jako jednorazowe świadczenie, mające na celu pokrycie niezaspokojonych potrzeb i zaległych zobowiązań. W wyjątkowych sytuacjach sąd może rozłożyć płatność na raty.
Roszczenie regresowe
W sytuacji, kiedy wyłącznie jeden z rodziców utrzymywał dziecko, może on skorzystać z alternatywnej możliwości i wystąpić do sądu z tzw. roszczeniem regresowym w stosunku do drugiego rodzica, jeśli ten mimo obowiązku nie dostarczał dziecku środków utrzymania i wychowania. Skutkiem ma być zwrot części kosztów utrzymania dziecka. Po wyliczeniu tych kosztów drugi rodzic zostanie zobowiązany do zwrotu przypadającej na niego połowy. W tym postepowaniu sąd nie będzie badał, czy potrzeby dziecka w dalszym ciągu są niezaspokojone, a jedynie dokona rozliczenia poniesionych wydatków. W takim przypadku rodzic, który poniósł wydatki jest zobowiązany do wykazania, iż zostały poniesione na „usprawiedliwione potrzeby” dziecka.
Warto też zaznaczyć, że roszczenie regresowe nie ogranicza się wyłącznie do rodziców, a przysługuje każdej osobie, która ponosiła ciężar utrzymania dziecka. Przedawnia się wraz z upływem 3 lat.
Nie wiesz jak napisać pozew o alimenty i skorzystać ze swoich praw? Potrzebujesz pomocy z sprawie alimentów na dziecko? Skorzystaj z porady – radca prawny Nysa Wrocław – skontaktuj się z naszą kancelarią!
Znajdź nas na TuJestPrawnik.pl
